Alergia pokarmowa

Jest uznawana za pierwszy kliniczny sygnał potencjalnej choroby atopowej; może się ujawnić w każdym wieku, ale z uwagi na specyficzny stan morfologiczno- biochemiczno- immunologiczny przewodu pokarmowego niemowląt i małych dzieci najczęściej jest stwierdzana w tym okresie życia.

Do rozwoju alergii pokarmowej poza czynnikami genetycznymi konieczna jest ponadto ekspozycja organizmu na alergeny pokarmowe (trofoalergeny). Wśród czynników ryzyka wymienia się ponadto wczesne wprowadzanie do diety mieszanek mleka krowiego oraz produktów stałych (tzw. weezning time). Oczywiście, istotny jest czas karmienia naturalnego. Jednak jego ochronna rola zapobiegania rozwojowi nadwrażliwości pokarmowej u dziecka jest ciągle przedmiotem dyskusji, wobec faktu obecności tych alergenów w mleku matki, które spożywa jako produkty odżywcze.

Objawy alergii pokarmowej mogą być jednonarządowe lub dotyczyć kilku narządów (układów) jednocześnie. Z tego też powodu możemy wyróżnić kilka postaci klinicznych nadwrażliwości, opierając się na objawach stwierdzanych w alergii na białka mleka krowiego:

• żołądkowo-jelitową,
• skórną,
• z układu oddechowego i/lub uszu,
• z niedożywieniem przewlekłym,
• wstrząsową,
  
• oraz inne, rzadsze objawy kliniczne, tj. np. niedokrwistość, znaczny niedobór masy ciała, nadpobudliwość.
  

U dzieci starszych, powyżej 3. r. ż. pomocne w rozpoznaniu procesu alergicznego może być stwierdzenie:

• szaroziemisty lub blady kolor powłok skórnych,
• wyraz twarzy dziecka świadczący o stałym zmęczeniu, obrzęknięte lub sino zabarwione okolice oczodołów (tzw. podkrążone oczy),
• uczucie lub objawy zatkania nosa, salut alergiczny (wycieranie nosa ręką z powodu stałego wycieku wydzieliny śluzowej), obecność poprzecznej zmarszczki na nosie,
  
• obłożony (pobrużdżony, geograficzny) język,
• długie rzęsy,
• różne nawyki mimowolne (tiki, grymasy twarzy, dłubanie w nosie, pocieranie nosa, chrząkanie, przetykanie - fukanie, chrapanie, obgryzanie paznokci), mierny stopień odżywienia lub niedobór masy ciała.
  

Jeżeli zastosowanie leczenia dietetycznego nie powoduje wyciszenia reakcji alergiczno-immunologicznej lub też pacjent reprezentuje ciężką postać kliniczną, możemy nasze postępowanie wspomóc farmakologicznie. Najczęściej posługujemy się trzema grupami leków:

• lekami przeciwhistaminowymi: pierwszej generacji (np.: Clemastin, Diphergan, Phenazolina) i drugiej generacji (cetryzyna, loratydyna);
• preparatem o skojarzonym działaniu przeciwhistaminowym i przeciwalergicznym - Ketotifen;
• lekami przeciwalergicznymi stosowanymi miejscowo, zapobiegającymi uwalnianiu mediatorów reakcji alergicznej typu I - kromoglikan sodu, który zasługuje na szczególną uwagę, gdyż może być podawany doustnie, szczegónie w alergii przewodu pokarmowego (Nalcrom, polski preparat Cropoz G).
  

Wraz z wiekiem ulega zmniejszeniu patogenetyczny udział alergenów pokarmowych. Zatem w okresie poprawy klinicznej po pewnym czasie stosowania diety eliminacyjnej należy podejmować próbę jej rozszerzenia o dotychczas eliminowane pokarmy.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy alergii pokarmowej